جنگ‌های پیامبر(ص)

تاریخ صدر اسلام
شخصیت‌ها
پیامبر اسلام(ص) • ابوطالب • حضرت خدیجه(س) • حضرت علی (ع) • حضرت فاطمه(س) حمزة بن عبدالمطلب • سلمان فارسی • ابوذر غفاری • مقداد بن عمرو • جعفر بن ابی‌طالب • بلال حبشی ابوبکر • عمر بن خطاب • عثمان بن عفان
جنگ‌ها: غزوه‌ها و سریه‌ها
جنگ بدر • جنگ احد • غزوه بنی‌نضیر • غزوه خندق • غزوه بنی‌قریظه • صلح حدیبیه • غزوه خیبر • فتح مکه • غزوه تبوک • •
شهرها و مکان‌ها
مکه • شعب ابی‌طالب • مدینه • طائف • مسجد قبا • مسجدالنبی • سقیفه بنی‌ساعده • خیبر • قبرستان بقیع
حوادث
بعثت • هجرت به حبشه • لیلة المبیت • هجرت به مدینه • صلح حدیبیه • حجة الوداع • واقعه غدیر • سقیفه • سپاه اسامه
مفاهیم مرتبط
اسلام • انصار • مهاجرین • تشیع • حج • قریش • بنی‌هاشم • بنی امیه • جاهلیت

جنگ‌های پیامبراسلام(ص) جنگ‌هایی هستند که پس از هجرت ایشان به مدینه و در مدت ده سال سکونت در مدینه رخ داده است. این جنگ‌ها به دو دسته غزوه و سریه تقسیم می‌شوند. درباره تعداد افراد کشته‌شده در جنگ‌های پیامبر(ص) نقل‌های مختلفی وجود دارد.

غزوه

غزوه از ریشه غزو به معنای جنگ و نبرد گرفته شده است. به جنگ‌هایی که پیامبر شخصا در آن شرکت می‌کرد و امور فرماندهی را به طور مستقیم بر عهده داشت «غَزْوَه» گفته می‌شود. حضور ویامبر در غزوات نشان از شجاعت آن حضرت بوده و در هیچ یک به عقب ننشسته یا نگریخته است.

نام٬ مکان و ترتیب تاریخی غزوات

غزوه‌هائی که رسول خدا خود همراه سپاه اسلام بود ۲۶ مورد است و برخی آن را ۲۷ نوشته‌اند. علت اختلاف آن است که برخی از مورخان، بازگشت رسول خدا را از خیبر به وادی القری با خیبر یکی دانسته‌اند. اما برخی آن‌ها را جدا شمرده‌اند. ابن اسحاق که نامی از وادی القری بعد از خیبر نمی‌برد، نیز غزوه‌های رسول خدا را ۲۷ مورد می‌گوید، چرا که وی عمرة‌القضاء را جزء غزوات می‌شمارد. ترتیب غزوات بدین بدین شرح هستند:

بنا بر نقل مورخان، همه این غزوات به درگیری نیانجامیده است بلکه فقط غزوات بدر، أحد، خندق، قریظه، مصطلق، خیبر، فتح، حنین و طائف با دشمن به جنگ کشید. برخی مورخین به جای بنی‌مصطلق، تبوک را نوشته‌اند.

سریه

جنگ‌هایی را که در آن پیامبر(ص) جمعی را به فرماندهی یکی از اصحاب روانه می‎نمود؛ اما خود در آن جنگ شرکت نداشت سریه می‌نامند. چنانچه آن‌ حضرت فقط یک نفر را اعزام می‌کرد، بدان «بعث» گفته می‌شود.

همه مورخین بر این نظر متفقند که تمام سریه‌های آن حضرت(ص) جنبه دفاعی داشته و ایشان به جهت دفع کید دشمنان و مقابله با کسانی که آماده جنگ با حضرت بودند، به رویایی با آن‌ها پرداخته است. در هیچ یک از این هجوم‌ها و سریه‌ها حضرت ابتدا به جنگ نکرده است.

تعداد سریه‌ها را مورخین از ۴۷ تا ۷۰ سریه و بیش از آن نوشته‌اند.

آمار

مجموع کشته‌ها در همه جنگهای پیامبر را طبری ۱۴۰۵ نفر، بحار الانوار ۱۵۵۷ نفر، ابن سعد در «طبقات» ۱۲۷۴ نفر، یعقوبی ۹۴۰ نفر و سیره ابن هشام ۱۳۴۴ نفر نوشته‌اند.

پانویس

منابع

• حلبی، علی بن ابراهیم، السیرة الحبیة، بیروت،‌ دار الکتب العلمیه، چاپ دوم، ۲۰۰۶م.
• میرشریفی، علی، درسنامه آشنایی با تاریخ پیامبر اسلام، تهران، مشعر، ۱۳۸۹ش.
• نصیری، محمد، تاریخ پیامبر اسلام، قم، نشر معارف، چاپ نوزدهم، ۱۳۸۳ش.
• بن مکرم، ابوالفضل جمال الدین محمد، لسان العرب٬ بیروت،‌ دار صادر، بی‌تا.
• رازی، ابو حاتم، أعلام النبوة، تهران، مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران، چ۲، ۱۳۸۱ش.
• آیتی، محمد ابراهیم، تاریخ پیامبر اسلام، تهران، دانشگاه تهران، چ ششم، ۱۳۷۸ش.
• رضوانی، علی اصغر، اسلام شناسی و پاسخ به شبهات، قم، مسجد مقدس جمکران، چ۳، ۱۳۸۶ش.
• قوام وشنوه‌ای، شیخ محمد، حیاة النبی و سیرته، اسوه، قم، چ۲، ۱۴۲۴ق.